Viêm khớp là một trong những vấn đề phổ biến ở người chơi thể thao. Nhiều nghiên cứu ghi nhận rằng tỷ lệ viêm khớp và thoái hóa khớp ở người chơi thể thao cao hơn so với dân số chung, đặc biệt ở các môn chịu lực như bóng đá, điền kinh hay cử tạ. Điều này cho thấy khớp của người chơi thể thao phải chịu áp lực kéo dài, dễ dẫn đến phản ứng viêm mạn tính nếu không được chăm sóc đúng cách.
Phản ứng viêm vốn là cơ chế tự nhiên nhằm sửa chữa mô tổn thương, nhưng khi kéo dài, nó trở thành yếu tố gây đau, giảm chức năng và làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp sớm.
Cơ chế miễn dịch – nguyên nhân của tình trạng viêm khớp ở người chơi thể thao.
Khác với viêm khớp ở người già, nguyên nhân của tình trạng viêm khớp ở người chơi thể thao xuất phát từ cơ chế miễn dịch. Khi khớp chịu lực lặp lại quá tải, các tế bào tại mô sụn, bị vi tổn thương và giải phóng ra các mảnh vỡ collagen type 2 – là thành phần chính của sụn. Hệ miễn dịch tại khớp nhận nhầm các mảnh vỡ collagen typ II là “yếu tố lạ” và kích hoạt phản ứng viêm. Quá trình này diễn ra rất mạnh mẽ với sự di chuyển của các Tế bào viêm (đại thực bào, lympho) vào khớp dẫn tới tăng sản xuất các Cytokine tiền viêm như IL-1β, TNF-α, IL-6 trong dịch khớp. Các chất này kích hoạt men tiêu sụn (MMP-1, MMP-13, ADAMTS-4) phá hủy cấu trúc collagen type II trong sụn khớp tạo thành vòng xoắn bệnh lý viêm – tổn thương – lại viêm tiếp.
Chính vì vậy, nhiều người chơi thể thao dù không bị chấn thương cấp tính vẫn có thể mắc viêm khớp do quá trình viêm âm thầm diễn ra trong thời gian dài. Để khắc phục tình trạng viêm khớp này, cần kiểm soát được phản ứng miễn dịch và viêm tại khớp..
Nghỉ ngơi hợp lý và sử dụng thuốc kháng viêm NSAIDs có thể giảm triệu chứng trong giai đoạn cấp, tuy nhiên cần thận trọng với các tác dụng KMM nên không thể sử dụng lâu dài. Cần có các biện pháp kiểm soát viêm an toàn, dài hạn hơn.
Collagen type II tự nhiên– kiểm soát viêm qua điều hòa miễn dịch
Collagen type 2 dạng tự nhiên – giữ nguyên cấu trúc epitope như trong sụn người. Nghiên cứu cho thấy có tác dụng khi dùng liều rất nhỏ (≈40 mg/ngày) qua đường uống: Chúng không bị hấp thu vào máu mà đi tới mảng Peyer ở ruột non. Tại đây chúng được nhận diện bởi các tế bào trình diện kháng nguyên và thúc đẩy tế bào T biệt hoá thành tế bào T điều hòa (Treg) – “cảnh sát” của hệ miễn dịch. Treg di chuyển tới khớp và tiết IL-10, TGF-β → giảm sản xuất cytokine tiền viêm ở khớp, hạn chế hoạt hóa men phá sụn.
Nhờ tác động theo cơ chế điều hòa miễn dịch, collagen typ2 tự nhiên chỉ cần sử dụng với mức rất thấp (40 mg/ ngày) do vậy đây có thể coi là một lựa chọn an toàn trong kiểm soát viêm lâu dài.
Kết luận
Viêm khớp ở người chơi thể thao không chỉ là các triệu chứng tạm thời mà là quá trình viêm tích tụ âm thầm. Ở giai đoạn sớm, người chơi thể thao thường bỏ qua những dấu hiệu này vì nghĩ rằng đó chỉ là phản ứng bình thường sau tập luyện. Tuy nhiên, nếu không can thiệp sớm, viêm cấp sẽ chuyển thành viêm mạn và tăng nguy cơ thoái hóa khớp. Cần kết hợp thay đổi chế độ vận động bao gồm nghỉ ngơi, giảm tải cho khớp và kiểm soát viêm, điều hòa miễn dịch để bảo vệ khớp lâu dài. Hiểu rõ cơ chế miễn dịch đứng sau phản ứng viêm, người tập luyện sẽ có góc nhìn khoa học hơn về cách bảo vệ khớp và đưa ra những lựa chọn phù hợp cho sức khỏe.
Ý kiến của bạn