Phục Hồi Sụn Chêm Sau Mổ: Lộ Trình Tập Luyện Chi Tiết

Rách sụn chêm là một trong những tổn thương thường gặp trong chấn thương khớp gối. Để đạt được sự phục hồi tốt nhất sau phẫu thuật, việc tuân thủ phác đồ tập luyện là vô cùng quan trọng. Dưới đây là các giai đoạn phục hồi chức năng sau mổ rách sụn chêm:

I. Giai đoạn I: 1 tuần sau phẫu thuật

Mục tiêu: Kiểm soát đau và phù nề; bắt đầu tập vận động khớp gối; tập co cơ tĩnh cơ tứ đầu đùi.

• Chăm sóc ban đầu: Dùng thuốc giảm đau, chống phù nề. Chườm lạnh khớp gối 20 phút/lần, cách nhau 2 giờ.

• Bảo vệ: Bệnh nhân mang nẹp đùi cẳng chân với khớp gối duỗi hoàn toàn cả ngày và đêm để bảo vệ sụn chêm đã được phẫu thuật.

• Tập vận động:

  • Bắt đầu vận động gập duỗi gối ngay từ ngày thứ 2 sau mổ (tháo nẹp khi tập). Không được gập gối quá 90 độ.

  • Tập gồng cơ đùi (cơ tứ đầu) tư thế gối duỗi hoàn toàn: Gồng cơ 20 lần, mỗi lần giữ 5 giây, tập 3 lần/ngày.

  • Tập duỗi thẳng khớp gối: Cố gắng giữ gối duỗi thẳng trong 5 phút, tập 3 lần/ngày.

  • Đeo nẹp: Tập vận động k

  • hớp háng và khớp cổ chân.

• Di chuyển: Sử dụng nạng khi đi bộ (mang nẹp duỗi gối hoàn toàn). Bắt đầu chịu trọng lượng dần lên chân phẫu thuật, có thể chịu trọng lượng hoàn toàn khi không thấy đau khớp gối.

II. Giai đoạn II: 2-6 tuần sau phẫu thuật

Mục tiêu: Bảo vệ khớp gối, giới hạn gập gối đến 90 độ, bắt đầu tập mạnh sức cơ.

• Tập mạnh cơ:

  • Tiếp tục tập gồng cơ tứ đầu đùi và tập duỗi thẳng khớp gối (như giai đoạn I).

  • Nâng chân lên khỏi mặt giường (nằm với chân duỗi thẳng).

  • Tập nâng chân thẳng bằng cách đặt một gối dưới khớp gối, gồng cơ nâng chân thẳng, giữ 5 giây rồi hạ xuống.

  • Vận động khớp cổ chân và dạng khép khớp háng với gối duỗi thẳng.

• Tập vận động: Tập gập duỗi khớp gối khi tháo nẹp, gấp không quá 90 độ, tập 20 động tác, 3 lần/ngày.

• Tập chịu lực:

  • Đứng chịu trọng lượng lên chân phẫu thuật.

  • Tập nhún chân, chịu trọng lượng lên mũi chân, giữ 1 giây, làm khoảng 20 lần.

  • Tập xuống tấn (Squat) với gối gấp 45 độ, giữ 5 giây sau đó từ từ đứng lên, làm khoảng 20 lần.

• Di chuyển: Tiếp tục đeo nẹp, dùng nạng khi đi bộ. Sau 4 tuần, có thể bỏ nẹp duỗi gối khi đi lại nếu không đau.

III. Giai đoạn III: 6-12 tuần sau phẫu thuật

Mục tiêu: Chịu trọng lượng hoàn toàn, lấy lại hết tầm vận động của khớp gối, tập mạnh sức cơ.

• Tầm vận động: Tập gập duỗi khớp gối chủ động để lấy lại tầm vận động bình thường của khớp.

• Tập mạnh cơ & chức năng:

  • Tiếp tục các bài tập ở giai đoạn trên.

  • Tập đứng chịu lực hoàn toàn trên chân phẫu thuật.

  • Tập xuống tấn: Gập gối đến 90 độ, giữ 5 giây sau đó từ từ đứng lên.

  • Tập đứng lên từ từ từ tư thế ngồi trên ghế.

  • Tập vận động gập duỗi gối có sức cản (tránh xoắn vặn khớp gối).

  • Tập lên xuống cầu thang.

  • Tập đạp xe đạp từ 10-20 phút.

• Lưu ý: Giai đoạn này chưa được chạy và chơi thể thao. Bắt đầu bỏ nạng và tập đi bộ chậm.

IV. Giai đoạn IV: Sau 4 tháng phẫu thuật

• Sau 4 tháng: Bệnh nhân bắt đầu tập chạy.

• Sau 6 tháng: Bệnh nhân trở lại các hoạt động thể thao.

🔔 Theo dõi và Tái Khám

• Tái khám lần 1: 2 tuần sau phẫu thuật.

• Các lần tái khám tiếp theo: 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng và 4 tháng sau phẫu thuật.

• Các chỉ số cần theo dõi: Dấu hiệu đau khi đứng/đi lại, tầm vận động của khớp, và cơ lực chân phẫu thuật.

Lưu ý: Nếu khớp gối bị sưng nề, ngừng tập vận động, chườm lạnh, dùng thuốc chống viêm/giảm phù nề. Tiếp tục tập bình thường khi khớp đỡ nề.

 Theo SKDS: ThS. Đặng Thị Kim Hương (Trưởng khoa PHCN BV Việt Đức)